تازههای روانپزشکی، علوم اعصاب و سلامت روان
امیدبخشی دوز بالای تستوسترون برای درمان افسردگی در آقایان در مطالعهای جدید که ۱۴ نوامبر ۲۰۱۸ درJAMA psychiatry منتشر شد، محققین ۲۷ کارآزمایی بالینی تصادفی شامل ۱۹۰۰ مرد را بررسی کردند و دریافتند بیمارانی که با تستوسترون درمان شدند نسبت به دریافت کنندگان پلاسبو بیش از دو برابر احتمال کاهش در علائم افسردگی دارند. این اثر خصوصا در دوزهای بالاتر قویتر بود.
این یافتهها حتی بعداز احتساب متغیرهایی مثل سن، بار افسردگی، و وضعیت گنادال به همین صورت باقی ماندند. تنها متغیرهای مرتبط دوزاژ و تغییرپذیری علائم بودند. آندراس والتر، نویسندهی اصلی مقاله میگوید: “تستوسترون یک هورمون نورواکتیو است که بر الگوهای رفتاری متعدد، مثل لیبیدو و اگرشن، تاثیر میگذارد. همچنین، تستوسترون اثر مثبتی بر نوروپلاستیسیتی دارد و بنابراین از طریق افزایش عمر نورونها از مغز محافظت کرده، بر توانایی سازگاری آن میافزاید تا با علائم افسردگی بهتر کنار بیاید.
بحث زیادی روی این امر صورت گرفته که سطح پایین تستوسترون در آقایان با افزایش علائم افسردگی همراه است ولی این همراهی فقط در بعضی از زیرگروهها، مثل مردان افسردهی دیستایمیک یا مقاوم به درمان وجود دارد.” برای ارتقای کیفیت، مقالاتی که در این مطالعه وارد شدند RCTهایی هستند که در آنها تستوسترون تجویز شده، و شرکت کنندگان، قبل و بعد از مداخله خلق خود را گزارش کردند. لازم بود ابزارهای سایکومتریک اصلی و معتبر (مثل مقیاس افسردگی بک) به کار رفته باشد.
محققین دریافتند که در مقایسه با پلاسبو، درمان با تستوسترون تفاوت قابل توجهی در کاهش علائم افسردگی داشت (p<.001) و معادل ۲.۲ کاهش نمره در BD-IIبود. آستانهی اثربخشی دارودرمانی افسردگی بر اساس گایدلاین NICE اینگونه در نظر گرفته شده که کاهش ۳ و ۲ نمره به ترتیب برای افسردگی معمول و افسردگی مقاوم به درمان از نظر بالینی حائز اهمیت است. نویسندگان ذکر میکنند که اگر چه اثر به دست آمده فراتر از گایدلاین NICE برای افسردگی پاسخ دهنده به درمان نیست ولی با میزان اثربخشی ضدافسردگیهای فعلی قابل قیاس است.
در بسیاری از مطالعات آنالیزشده تستوسترون داروی جانبی بوده است. محققین بایاس مطالعات مورد آنالیز را در نظر گرفتهاند. تعداد کمی از RCT ها احتمال پایین بایاس داشتند چون فاقد جزئیات دربارهی فرایندهای تصادفیسازی و شامل نامشخص بودن چگونگی تخصیص، و ارزیابی ناقص نتایج بودند. تحلیل متا-رگرشن نشان داد که دوزاژ تستوسترون و تغییرپذیری پایین علائم در ابتدای مطالعات، میتواند تاثیر متوسطی بر تفاوت علائم افسردگی بعد از درمان با تستوسترون داشته باشد.
برعکس، آنالیزها شواهد مختصری برای همراهی سن، سطح پایهی تستوسترون، وضعیت افسردگی، عفونت با HIV، طول مدت درمان، و راه تجویز تستوسترون فراهم کردند. علیرغم این نتایج امیدوارکننده، باید توجه کنیم که مطالعات بسیار هتروژن بوده و بعضی، خطر بایاس بالایی داشتند. بنابراین یافتهها باید با دقت تفسیر شوند و به کارآزماییهای کنترل شدهی تصادفی با کیفیت بالاتری نیاز هست که علائم اولیهی افسردگی را آزمون کنند.
خطرات: محققین ذکر میکنند اثر تستوسترون در دوز بالای ۵۰۰ mg/week قابل توجه است. ترشح طبیعی تستوسترون حدود ۷۵-۵۰ mg/week است. بنابراین این دوز بسیار بالاتر از میزانی است که اندوکرینولوژیستها برای درمان هیپوگنادیسم تجویز میکنند؛ و حتی بیش از دوز استروئیدآنابولیکی است که ورزشکاران به صورت غیرقانونی برای ساخت عضله استفاده می.کنند. استفاده از این دوز خطرات بالقوهی تستوسترون را بالا میبرد.
اطلاعات و گایدلاینهای فعلی هنوز استفاده از تستوسترون، خصوصا در دوزهای سوپرافیزیولوژیک، را برای درمان افسردگی توصیه نمیکنند. مطالعات بیشتری برای ایمنی این درمان در افسردگی لازم است و اگر مطالعات بیشتر، یافتههای حاضر را تایید کنند و نشان دهند که خطرات آن کم است، آنگاه میتوان از تستوسترون به عنوان درمان جانبی علائم افسردگی در گروههای خاصی از مردان استفاده کرد.